utraty wartości aktywów na kształtowanie akcji emitentów sektora energetyczne- go dla każdego wymienionego powyżej komunikatu wskazującego na dokonanie OUW , autor skonstruował Na dzień 31 grudnia 2020 i 2019 roku, Grupa przeprowadziła testy na utratę wartości ośrodka wypracowującego środki pieniężne (włączając wartość firmy). W 2020 i 2019 roku nie rozpoznano odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości. W księgowości, gdy składnik traci wartość, składnik aktywów traci na wartości. Księgowy musi spisać składnik aktywów do wartości utraty wartości, która zgłasza faktyczną wartość składnika aktywów. Jeżeli księgowy nie zgłosił utraty wartości, to aktywa są przewartościowane w bilansie. przeprowadzonych testów na utratę wartości Spółka ujęła odpis z tytułu utraty wartości inwestycji w Linx w wysokości 8,2 mln złotych. Zgodnie z MSR 36 „Utrata wartości aktywów”, Zarząd Spółki, w przypadku zidentyfikowania przesłanek utraty wartości, ma obowiązek przeprowadzić test na utratę wartości aktywów. Grupa przeprowadziła opisany w przedmiotowej nocie test na utratę wartości tych aktywów w oparciu o analizy zdyskontowanych przepływów pieniężnych dla posiadanych 20% udziałów w zasobach węglowodorów w ramach nabytych koncesji wydobywczych obejmujących projekt zagospodarowania złoża YME. Artykuł prezentuje praktyczne aspekty przeprowadzenia testu na utratę wartości w przedsiębiorstwie przemysłowym. MSR 36 określa specyficzne wymagania odnośnie metodologii testu. W przypadku specjalistycznych aktywów nie posiadających wartości godziwej konieczne jest określenie wartości odzyskiwalnej ośrodków wypracowujących . Rzeczowe aktywa trwałe stanowią najbardziej istotną pozycję aktywów Grupy Kapitałowej PGE. Z uwagi na zmienne otoczenie makroekonomiczne oraz regulacyjne Grupa Kapitałowa PGE okresowo weryfikuje przesłanki mogące świadczyć o utracie wartości odzyskiwalnej swojego majątku. Grupa Kapitałowa PGE w ocenie sytuacji rynkowej posługuje się zarówno własnymi narzędziami analitycznymi, jak i wsparciem niezależnych ośrodków analitycznych. W poprzednich okresach sprawozdawczych Grupa Kapitałowa PGE dokonywała istotnych odpisów z tytułu utraty wartości aktywów trwałych segmentu Energetyka Konwencjonalna, segmentu Ciepłownictwo oraz segmentu Energetyka Odnawialna. Odpis utworzony w segmencie Energetyka Odnawialna został również w poprzednich okresach w znaczącej części odwrócony. W bieżącym okresie sprawozdawczym Grupa dokonała analizy przesłanek i zidentyfikowała czynniki, które w istotny sposób mogły przyczynić się do zmiany wartości posiadanych aktywów segmentów Energetyka Konwencjonalna oraz Energetyka Odnawialna. Przeprowadzone testy wykazały brak konieczności dokonania odpisu dla segmentu Energetyka Konwencjonalna oraz konieczność odwrócenia odpisu dla segmentu Energetyka Odnawialna. Analiza przesłanek przeprowadzona dla aktywów segmentu Ciepłownictwo nie wykazały konieczności przeprowadzenia testów. Założenia makroekonomiczne i pozostałe Główne założenia cenowe tj. ceny energii elektrycznej, uprawnień do emisji CO2, węgla kamiennego, gazu ziemnego oraz założenia dotyczące produkcji z większości instalacji Grupy pochodziły z opracowania przygotowanego przez niezależnego eksperta, z uwzględnieniem szacunków własnych, na bazie aktualnej sytuacji rynkowej dla pierwszych 2 lat prognozy. Prognozy cen energii elektrycznej zakładają spadek cen w 2022 roku w odniesieniu do cen z 2021 roku, skokowy wzrost cen w 2023 roku w odniesieniu do 2022 roku, spadek w 2024 roku w odniesieniu do 2023 roku, a następnie średnioroczny wzrost na poziomie 6% w latach 2025-2029. Prognozy cen uprawnień do emisji CO2 zakładają skokowy wzrost w 2023 w odniesieniu do 2022, średnioroczny spadek w latach 2024-2025 na poziomie 6,5% oraz średnioroczny wzrost w latach 2026-2029 na poziomie 12,7%. Dla 2030 roku przewiduje się niewielki spadek Prognozy cen praw majątkowych pochodzenia energii zakładają wzrost w dwóch pierwszych latach prognozy, następnie około 9% średnioroczny spadek w latach 2023 – 2031, co związane jest ze zmniejszającym się obowiązkiem umorzenia. Prognoza przychodów z rynku mocy dla lat 2021-2025 opiera się na wynikach rozstrzygniętych aukcji głównych i dodatkowych dla tych okresów dostaw z uwzględnieniem mechanizmów wspólnego bilansowania w ramach spółek Grupy Kapitałowej PGE. Prognoza od 2026 roku została opracowana przez zespół ekspertów PGE na podstawie założeń dotyczących szacowanych przyszłych przepływów dla jednostek wytwórczych bazujących na wynikach już rozstrzygniętych aukcji oraz prognoz zewnętrznego eksperta. Dla kontraktów jednorocznych z dostawą od 1 lipca 2025 roku, oraz kontraktów wieloletnich zawartych w ramach aukcji dla 2025 roku i kolejnych, obowiązuje kryterium emisyjności 550g CO2/kWh (tzw. EPS 550), co w praktyce wyklucza udział w aukcjach Rynku Mocy wszystkich jednostek węglowych. Dyspozycyjność jednostek została oszacowana w oparciu o plany remontów z uwzględnieniem statystycznej awaryjności. W dniu 2 lutego 2021 roku Rada Ministrów zatwierdziła „Politykę Energetyczną Polski do 2040 roku”. PEP stanowi wizję Polski w zakresie transformacji energetycznej, ukazując zakładaną strukturę jednostek wytwarzających energię elektryczną. Zgodnie z Polityką zwiększany ma być udział jednostek nisko- i zeroemisyjnych, a zmniejszany udział jednostek węglowych. Jednak tempo transformacji energetycznej i trendy zakładane w PEP 2040 w ostatnim okresie uległy znaczącemu przyspieszeniu i wzmocnieniu. W lipcu 2021 roku Komisja Europejska opublikowała pakiet legislacyjny Fit for 55, zmierzający do osiągnięcia redukcji emisji gazów cieplarnianych w UE o 55% (poprzednio 40%) do 2030 roku w stosunku do roku 1990. Zgodnie z oczekiwaniami uczestników rynku, ujęta w pakiecie reforma systemu EU ETS powinna skutkować znaczącym wzrostem poziomu cen uprawnień do emisji CO2, co w praktyce nastąpiło już w pierwszej połowie roku. W efekcie obecny poziom cen uprawnień do emisji CO2 znacznie odbiega od założeń PEP 2040. Kolejnym istotnym elementem, który mocno odbiega od założeń Polityki, jest dynamiczny przyrost mocy fotowoltaicznych na skutek funkcjonowania licznych programów dofinansowania, systemu opustowego dla prosumentów oraz aukcji OZE. W efekcie poziom mocy zainstalowanej zakładany na rok 2030 został już osiągnięty. W związku z powyższym na potrzeby testów na utratę wartości aktywów trwałych, Grupa Kapitałowa PGE przyjmuje założenia opracowane przez niezależny ośrodek analityczny, które uwzględniają aktualną sytuację regulacyjną i rynkową. Przyszłe zmiany na rynku energii elektrycznej mogą odbiegać od przyjętych obecnie założeń, co może doprowadzić do istotnych zmian sytuacji finansowej oraz wyników finansowych Grupy PGE. Zostaną one ujęte w przyszłych sprawozdaniach finansowych. Opis założeń dla segmentu Energetyka Konwencjonalna Testy na utratę wartości zostały przeprowadzone na 30 czerwca 2021 roku w odniesieniu do ośrodków wypracowujących środki pieniężne poprzez ustalenie ich wartości odzyskiwalnej. Określenie wartości godziwej dla bardzo dużych grup aktywów, dla których nie ma aktywnego rynku i mało jest porównywalnych transakcji, jest w praktyce bardzo trudne. W przypadku całych elektrowni i kopalni, dla których należy określić wartość na lokalnym rynku, nie istnieją obserwowalne wartości godziwe. W związku z powyższym wartość odzyskiwalna analizowanych aktywów została ustalona w oparciu o oszacowanie ich wartości użytkowej metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto na podstawie projekcji finansowych przygotowanych na okres od lipca 2021 roku do końca czasu eksploatacji. Zdaniem Grupy przyjęcie projekcji finansowych dłuższych niż pięcioletnie jest zasadne ze względu na istotny i długoterminowy wpływ szacowanych zmian w otoczeniu regulacyjnym. Dzięki przyjęciu dłuższych projekcji wartość odzyskiwalna może być oszacowana bardziej rzetelnie. Założenia szczegółowe segmentu Poniżej przedstawiono kluczowe założenia wpływające na oszacowanie wartości użytkowej testowanych CGU:  uznanie za jedno CGU w uwagi na powiązania technologiczne odpowiednio:  Oddziału Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów oraz Oddziału Elektrownia Bełchatów („Kompleks Bełchatów”),  Oddziału Kopalnia Węgla Brunatnego Turów oraz Oddziału Elektrownia Turów („Kompleks Turów”),  uznanie za trzy oddzielne CGU Elektrowni Dolna Odra, Elektrowni Szczecin i Elektrowni Pomorzany wchodzących w skład Oddziału Zespół Elektrowni Dolna Odra,  przyjęcie założeni o kontynuowaniu działalności:  do 2036 roku dla Kompleksu Bełchatów w oparciu o zaakceptowaną przez Stronę Społeczną datę wyłączenia wszystkich bloków przyjętą dla potrzeb Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego,  do 2044 roku dla Kompleksu Turów w oparciu o decyzję o wydłużeniu okresu obowiązywania koncesji na prowadzenie działalności wydobywczej do 2044 roku z dnia 28 kwietnia 2021 roku,  przyjęcie założenia, że w okresie po czerwcu 2025 roku istnieje wsparcie z rynku mocy lub jego ekwiwalent dla jednostek spełniających kryterium emisyjności 550 g CO2/kWh wyprodukowanej energii elektrycznej, przy czym kontrakty wieloletnie zawarte w ramach aukcji dla lat 2021-2024 są realizowane zgodnie z terminem ich obowiązywania; dla jednostek niespełniających kryterium emisyjności istnieje możliwość bilansowania kontraktów wieloletnich zawartych do 2019 roku,  uwzględnienie optymalizacji kosztów pracy, wynikającej z aktualnych planów etatyzacji,  utrzymanie zdolności produkcyjnych w wyniku prowadzenia inwestycji o charakterze odtworzeniowym,  przyjęcie średniego ważonego kosztu kapitału po opodatkowaniu w okresie projekcji na poziomie 6,06%-7,56%, zróżnicowanego dla poszczególnych CGU, zgodnie z indywidualnie oszacowanym poziomem ryzyka. Otoczenie w jakim działa Grupa Kapitałowa PGE charakteryzuje się wysoką zmiennością i jest zależne od uwarunkowań makroekonomicznych, rynkowych oraz regulacyjnych, a wszelkie zmiany w tym zakresie mogą mieć istotny wpływ na sytuację finansową oraz wyniki finansowe Grupy PGE. Dlatego powyższe oraz pozostałe założenia przyjęte do oszacowania wartości użytkowej aktywów podlegają okresowej analizie i weryfikacji. Ewentualne zmiany zostaną ujęte w przyszłych sprawozdaniach finansowych. Na dzień 30 czerwca 2021 roku wartość testowanych rzeczowych aktywów trwałych spółki PGE GiEK wyniosła mln PLN. Wartość powyższa nie obejmuje CGU dla których wartość użytkowa testowanych aktywów jest ujemna. W wyniku przeprowadzonego testu na utratę wartości aktywów Grupa oszacowała wartość użytkową testowanych aktywów w wysokości mln PLN, w związku z czym stwierdziła brak konieczności ujęcia bądź rozwiązania odpisów aktualizujących wartość tych aktywów. Analiza wrażliwości Zgodnie z MSR 36 Utrata wartości aktywów Grupa przeprowadziła analizę wrażliwości dla jednostek wytwórczych segmentu Energetyki Konwencjonalnej. Poniżej przedstawiono wpływ zmiany kluczowych założeń na wartość użytkową aktywów na dzień 30 czerwca 2021 roku dla segmentu Energetyki Konwencjonalnej. Parametr Zmiana Wpływ na wartość użytkową w mld PLN Zwiększenie Zmniejszenie Zmiana ceny energii elektrycznej w całym okresie prognozy 1% 1,8 - -1% - 1,8 Spadek ceny energii elektrycznej o 1% spowodowałby zmniejszenie wartości użytkowej o 1,8 mld PLN. Parametr Zmiana Wpływ na wartość użytkową w mld PLN Zwiększenie Zmniejszenie Zmiana WACC + 0,5 - 0,9 - 0,5 1,0 - Wzrost WACC o 0,5 punktu spowodowałby zmniejszenie wartości użytkowej aktywów o 0,9 mld PLN. Parametr Zmiana Wpływ na wartość użytkową w mld PLN Zwiększenie Zmniejszenie Zmiana ceny uprawnień do emisji CO2 1% - 1,0 -1% 1,0 - Wzrost cen uprawnień do emisji CO2 o 1% spowodowałby zmniejszenie wartości użytkowej aktywów o 1 mld PLN. Analiza przesłanek utraty wartości majątku wytwórczego segmentu Ciepłownictwo W poprzednich okresach sprawozdawczych Grupa Kapitałowa PGE dokonywała istotnych odpisów z tytułu utraty wartości aktywów trwałych segmentu Ciepłownictwo. Kluczowe założenia przyjęte do testów na utratę wartości aktywów przeprowadzonych na dzień 30 listopada 2020 roku opisane są w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym GK PGE za rok 2020. W bieżącym okresie sprawozdawczym Grupa dokonała analizy przesłanek w celu weryfikacji, czy mogła nastąpić utrata wartości tych aktywów lub konieczność odwrócenia wcześniej ujętych odpisów. Najważniejsze analizowane czynniki obejmowały:  analizę planu finansowego,  potwierdzenie aktualności planu inwestycyjnego,  analizę ceny energii, węgla kamiennego, uprawnień do emisji CO2 oraz gazu,  analizę cen ciepła,  analizę założeń dotyczących rynku mocy, wsparcia kogeneracji,  analizę szacunków marż na produkcji i sprzedaży energii elektrycznej w przyszłych okresach, w świetle prognoz cen energii, węgla kamiennego, gazu oraz uprawnień do emisji CO2. Przeprowadzona analiza przesłanek dla segmentu Ciepłownictwo wskazała, iż jednostki wytwórcze realizują plan finansowy zgodnie z założeniami. Dostępne dla Grupy Kapitałowej PGE prognozy cen gazu ziemnego, energii elektrycznej, węgla kamiennego, gazu i uprawnień do emisji CO2 powodują korzystne prognozy realizowanych marż zarówno na sprzedaży energii elektrycznej jak i ciepła. System wsparcia kogeneracji w jednostkach gazowych uległ zmniejszeniu, niemniej jednak został zastąpiony wsparciem w postaci rynku mocy tym samym nie powodując ryzyka istotnej zmiany wartości użytkowej. Założenia dotyczące rynku mocy, względem 2020 roku, w wyniku aktualizacji o rozstrzygnięte aukcje, pozytywnie wpływają na prognozowane przychody z programu. W związku z powyższym, zdaniem GK PGE, na dzień sprawozdawczy nie występują przesłanki do dokonania odpisów z tytułu utraty wartości aktywów trwałych segmentu Ciepłownictwo ani do odwrócenia odpisów ujętych w poprzednich okresach. Opis założeń dla segmentu Energetyka Odnawialna W bieżącym okresie sprawozdawczym Grupa Kapitałowa PGE przeprowadziły testy na utratę wartości aktywów trwałych na dzień 30 czerwca 2021 roku. W zakresie segmentu Energetyka Odnawialna identyfikowane i analizowane są następujące odrębne ośrodki wypracowywujące środki pieniężne:  Uznane za odrębne CGU należące do PGE EO  elektrownie szczytowo – pompowe łącznie  pozostałe elektrownie wodne łącznie,  poszczególne famy wiatrowe PGE EO  poszczególne farmy wiatrowe PGE Klaster sp. z Testy na utratę wartości aktywów trwałych CGU PGE EO Testy na utratę wartości zostały przeprowadzone wg stanu na dzień 30 czerwca 2021 roku w odniesieniu do ośrodków wypracowujących środki pieniężne poprzez ustalenie ich wartości odzyskiwalnej. Wartość odzyskiwalna analizowanych aktywów została ustalona w oparciu o oszacowanie ich wartości użytkowej metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto na podstawie projekcji finansowych przygotowanych na zakładany czas użytkowania danego CGU w przypadku farm wiatrowych lub okres 2021-2030 w przypadku pozostałych CGU. Dla tych CGU, których zakładany okres ekonomicznej użyteczności wykracza poza rok 2030 określono wartość rezydualną na pozostały czas eksploatacji. Zdaniem Grupy przyjęcie projekcji finansowych dłuższych niż pięcioletnie jest zasadne ze względu na fakt, iż rzeczowe aktywa trwałe wykorzystywane przez Grupę mają istotnie dłuższy okres ekonomicznej użyteczności oraz ze względu na istotny i długoterminowy wpływ szacowanych zmian w otoczeniu regulacyjnym ujętych w szczegółowej prognozie. Założenia szczegółowe Poniżej przedstawiono kluczowe założenia wpływające na oszacowanie wartości użytkowej testowanych CGU:  uznanie za odrębne CGU odpowiednio:  elektrowni szczytowo-pompowych (jedno CGU dla poszczególnych elektrowni ze względu na wspólny ekonomiczny charakter);  pozostałych elektrowni wodnych (jedno CGU dla poszczególnych elektrowni ze względu na wspólny ekonomiczny charakter);  poszczególnych elektrowni wiatrowych (oddzielne CGU dla poszczególnych elektrowni ze względu na różny okres eksploatacji elektrowni);  produkcja energii elektrycznej i praw majątkowych została założona na podstawie danych historycznych, z uwzględnieniem dyspozycyjności poszczególnych jednostek;  dyspozycyjność jednostek została oszacowana w oparciu o plany remontów z uwzględnieniem statystycznej awaryjności;  przychody z regulacyjnych usług systemowych do połowy 2023 roku zostały oszacowane w oparciu o obecnie funkcjonujący system wynagradzania tych usług, od połowy 2023 roku przewidywane jest rozpoczęcie funkcjonowania rynkowego mechanizmu kontraktacji usług regulacyjnych, z którego przychody zostały oszacowane na podstawie wewnętrznych analiz GK PGE;  utrzymanie zdolności produkcyjnych w wyniku prowadzenia inwestycji o charakterze odtworzeniowym;  przyjęcie średniego ważonego kosztu kapitału po opodatkowaniu w okresie projekcji na poziomie 6,56 %. W wyniku przeprowadzonego testu na utratę wartości aktywów trwałych Grupa stwierdziła konieczność rozwiązania (odwrócenia) utworzonych w poprzednich okresach odpisów aktualizujących wartość aktywów farm wiatrowych na dzień sprawozdawczy. Otoczenie w jakim działa Grupa Kapitałowa PGE charakteryzuje się wysoką zmiennością i jest zależne od uwarunkowań makroekonomicznych, rynkowych oraz regulacyjnych, a wszelkie zmiany w tym zakresie mogą mieć istotny wpływ na sytuację finansową oraz wyniki finansowe Grupy PGE. Dlatego powyższe oraz pozostałe założenia przyjęte do oszacowania wartości użytkowej aktywów podlegają okresowej analizie i weryfikacji. Ewentualne zmiany zostaną ujęte w przyszłych sprawozdaniach finansowych. Poniższa tabela przedstawia wartość odwrócenia odpisów na dzień 30 czerwca 2021 roku w zakresie farm wiatrowych. Stan na dzień 30 czerwca 2021 roku Stopa dyskontowa Wartość testowana Odwrócenie odpisu Wartość po odpisie Farmy wiatrowe (mln PLN) 6,56% 4 Analiza wrażliwości Analiza wrażliwości wykazała, że istotny wpływ na oszacowaną wartość użytkową mają takie czynniki jak WACC oraz ceny energii elektrycznej. Wyniki analizy wrażliwości dotyczą wszystkich CGU należących do PGE EO Poniżej został przedstawiony wpływ zmian czynników mających istotny wpływ w całym okresie projekcji na prognozowane przepływy pieniężne, a w związku z tym również na oszacowaną wartość użytkową. Parametr Zmiana Wpływ na wartość użytkową w mln PLN Zwiększenie Zmniejszenie Zmiana ceny energii elektrycznej w całym okresie prognozy 1% 67 - -1% - 67 Spadek ceny energii elektrycznej o 1% spowodowałby zmniejszenie wartości użytkowej o 67 mln PLN. Parametr Zmiana Wpływ na wartość użytkową w mln PLN Zwiększenie Zmniejszenie Zmiana WACC + 0,5 - - 0,5 - Wzrost WACC o 0,5 punktu spowodowałby zmniejszenie wartości użytkowej aktywów o mln PLN. Zmiana WACC o 0,5 punktu nie ma wpływu na wartość odpisu lub jego odwrócenie. Test na utratę wartości aktywów trwałych CGU PGE Klaster sp. z Testy na utratę wartości zostały przeprowadzone wg stanu na dzień 30 czerwca 2021 roku w odniesieniu do ośrodków wypracowujących środki pieniężne poprzez ustalenie ich wartości odzyskiwalnej. Wartość odzyskiwalna analizowanych aktywów została ustalona w oparciu o oszacowanie ich wartości użytkowej metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto, na podstawie projekcji finansowych przygotowanych na zakładany czas użytkowania farm wiatrowych. Założenia szczegółowe  produkcja energii elektrycznej została założona na podstawie założeń do modelu inwestycyjnego,  przyjęcie średniego ważonego kosztu kapitału (WACC) w okresie obowiązywania wsparcia w postaci ceny aukcyjnej na poziomie 5,06% oraz w pozostałym okresie projekcji na poziomie 6,56%. W wyniku przeprowadzonego testu na utratę wartości aktywów trwałych Grupa stwierdziła konieczność rozwiązania (odwrócenia) utworzonych w poprzednich okresach odpisów aktualizujących wartość aktywów farm wiatrowych na dzień sprawozdawczy. Poniższa tabela przedstawia wartość odwrócenia odpisów dzień 30 czerwca 2021 roku w odniesieniu do farm wiatrowych spółki PGE Klaster sp. z Stan na dzień 30 czerwca 2021 roku Stopa dyskontowa Wartość testowana Odwrócenie odpisu Wartość po odpisie Farmy wiatrowe (mln PLN) 5,06% / 6,56% 687 36 723 Analiza wrażliwości Zgodnie z MSR 36, Grupa przeprowadziła analizę wrażliwości dla farm wiatrowych PGE Klaster sp. z Poniżej przedstawiono wpływ zmiany WACC na wysokość wartość użytkową aktywów na dzień 30 czerwca 2021 roku: Parametr Zmiana Wpływ na wartość użytkową w mln PLN Zwiększenie Zmniejszenie Zmiana WACC + 0,5 - 50 - 0,5 54 - Wzrost WACC o 0,5 punktu procentowego spowodowałby zmniejszenie wartości użytkowej aktywów o 50 mln PLN. Zmiana WACC o 0,5 punktu nie ma wpływu na wartość odpisu lub jego odwrócenie. Jaki wpływ na wycenę aktywów mają trudne sytuacje gospodarcze takie jak ograniczenie skali działalności przedsiębiorstwa? Jak zarządzać utratą wartości aktywów? Spadek rentowności, ograniczenie działalności lub inne trudne sytuacje mogą powodować utratę wartości ekonomicznej moich aktywów, z których zamierzałem czerpać zyski. Nie dotyczy to oczywiście wszystkich takich sytuacji – poniżej opisujemy jak do tego podejść. 1. Dlaczego się przejmować? Obowiązek corocznej weryfikacji wartości aktywów wynika wprost z przepisów zarówno ustawy o rachunkowości (Art. 28 UoR, KSR4), jak i standardów międzynarodowych (MSR36). 2. Od czego zacząć? Katalog przesłanek jest szeroki, ale też otwarty. KSR4 wymaga tu „profesjonalnego osądu”, czyli rozsądku i doświadczenia, co jest sprawą nieostrą. Najlepiej przeczytać katalog przesłanek i odpowiedzieć na pytanie - czy któraś z nich mnie dotyczy. Wystarczy spełnienie jednej przesłanki, aby była konieczność dalszych etapów procedury. Przesłanki mogą wymagać pogłębionej analizy. Warto jednak na to poświęcić czas lub nawet poprosić o zewnętrzne wsparcie, gdyż na tym etapie proces może się zakończyć, a kolejny może wiązać się z większym kosztem lub nakładem pracy. Te, które dotyczą należy rozpatrzyć pod kątem skali ich wpływu mierzonej czasem i pieniądzem. Tu należy odrzucić te, których wpływ jest albo chwilowy, albo wartościowo niewielki. Można je sprowadzić do takich głównych grup: 3. Na czym to polega? Algorytm działania jest prosty: Na etapie Testu pamiętaj, że wystarczy, aby tylko jedna metoda dała wartość wyższą od księgowej. Ostatecznie zwróć uwagę na właściwe ujęcie wyniku Testu, aby uniknąć bałaganu w przyszłości, np. tworząc skorygowany plan amortyzacji. 4. Kto ma to zrobić? Zarząd, a w praktyce pion finansowy firmy. Rolą księgowego / CFO nie jest sporządzenie testu, ale dopilnowanie, aby odpowiednie osoby go wykonały i udokumentowały (notatka, podpisana przez zarząd, a niekiedy obszerniejszy raport). „Wartość rynkowa” wymaga wyceny – często to rola rzeczoznawcy lub biegłego rewidenta. „Wartość ekonomiczna” wymaga obliczenia „oczekiwanych przepływów pieniężnych z danej grupy aktywów” co nie jest proste, jeśli nasza księgowość nie jest dostosowana do takich analiz. Tu również może być konieczna pomoc biegłego rewidenta. 5. Przykład W firmie A w 1Q2020 zatrzymano produkcję, osiągnęła znaczną stratę, oraz: W 2Q2020 powróciła do rentowności – tu: przesłanki wskazują na chwilowy ich charakter (nawet jeśli narastająco rok 2020 skończy się stratą). W 2Q2020 straty się zmniejszyły, ale nie wiadomo kiedy uda się odzyskać rentowność, fabryka jest nowa – tu przesłanki są spełnione, lecz test wartości rynkowej skończy się pozytywnie, jeśli w prosty sposób wykaże się, że można by ją sprzedać po wartości wyższej niż księgowa. Polecamy: Oferta specjalna: Pakiet książek – Nowa matryca stawek VAT Towary i Usługi z programem INFORLEX PKWiU + CN, stawki VAT i WIS na 2 m-ce Przygotuj się do stosowania nowych przepisów! Poradnik prezentuje praktyczne wskazówki, w jaki sposób dostosować się do zmian w podatkach i wynagrodzeniach wprowadzanych nowelizacją Polskiego Ładu. Tyko teraz książka + ebook w PREZENCIE Wartość początkową wartości niematerialnych i prawnych (wnip) ustala się według ceny nabycia. Wyjątkiem są koszty zakończonych prac rozwojowych, które wycenia się po koszcie wytworzenia. W bilansie wartości niematerialne i prawne wykazuje się według wartości początkowej ujętej w księgach, którą następnie należy pomniejszyć o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne oraz o odpisy aktualizujące z tytułu trwałej utraty wartości (w przypadku występowania ku temu odpowiednich przesłanek): wartość netto wartości niematerialnych i prawnych na dzień bilansowy = wartość początkowa – odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) – odpisy z tytułu trwałej utraty wartości Co wynika z ksiąg Zgodnie z ustawą o rachunkowości (dalej: uor) aktywa, do których należą wnip, są zasobami majątkowymi, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. Co najmniej na każdy dzień bilansowy jednostka ma obowiązek ustalenia, czy wartość aktywów wynikająca z ksiąg rachunkowych odzwierciedla ich realną wartość. Wartość bilansowa składnika aktywów nie powinna przekraczać wartości korzyści ekonomicznych możliwych do uzyskania z jego posiadania. Przewidywana przez jednostkę wartość korzyści ekonomicznych danego składnika aktywów to jego potencjał do pośredniego lub bezpośredniego przyczyniania się do wpływów środków pieniężnych do jednostki. Jednostka może otrzymać korzyści ekonomiczne w różnej formie. Składnik aktywów może być np. użytkowany pojedynczo lub w połączeniu z innymi aktywami przy wytwarzaniu produktów przeznaczonych na sprzedaż, zamieniony na inne aktywa lub wykorzystany do uregulowania zobowiązań. Gdy wartość księgowa składnika aktywów na dzień bilansowy jest wyższa niż przewidywane płynące z niego korzyści ekonomiczne, to oznacza to, że całkowicie lub częściowo utracił on zdolność do przynoszenia korzyści ekonomicznych jednostce. Dokonuje się wówczas odpowiedniego odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości sprowadzającego jego wartość bilansową do wartości realnej. Kilka kroków W celu ustalenia, czy jednostka posiada aktywa, których wartość księgowa jest zawyżona, przeprowadza ona na dzień bilansowy test trwałej utraty wartości. Szczegółową instrukcję jego przeprowadzenia zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 4 (KSR 4). Procedura aktualizacji wyceny aktywów spowodowanej utratą przez nie wartości składa się z kilku etapów. ETAP I Ocena potrzeby przeprowadzania procedury aktualizacji wyceny określonych aktywów Jednostka musi rozpatrzeć, czy zaszły ku temu odpowiednie przesłanki. Bada więc okoliczności ustalane zarówno na podstawie wewnętrznych, jak i zewnętrznych źródeł informacji. Przykładowe przesłanki wewnętrzne: - doszło do fizycznego uszkodzenia składnika aktywów, - nastąpiły lub niebawem nastąpią znaczne, niekorzystne dla jednostki zmiany dotyczące zakresu lub sposobu w jaki składniki aktywów są użytkowane, - jednostka planuje zaniechanie lub restrukturyzację działalności, do której wykorzystywane są składniki aktywów, - jednostka planuje zbyć lub zlikwidować składniki aktywów przed przewidywanym terminem, - ekonomiczne skutki wykorzystania składników aktywów są lub będą gorsze od zakładanych. Przykładowe przesłanki zewnętrzne: - nastąpiły lub w niedalekiej przyszłości nastąpią znaczne, niekorzystne dla jednostki zmiany spowodowane czynnikami technologicznymi, rynkowymi, gospodarczymi lub prawnymi w otoczeniu, w którym jednostka działa lub na rynkach, którym dany składnik aktywów służy, - nastąpił wzrost stóp procentowych, co może wpłynąć na stopę dyskontową stosowaną do wyliczenia wartości zdyskontowanych prognozowanych wpływów środków pieniężnych ze składnika aktywów i tym samym obniżyć teraźniejszą wartość spodziewanych korzyści ekonomicznych z tego składnika. Przykład W przypadku wartości niematerialnych i prawnych mogą nastąpić następujące okoliczności uzasadniające potrzebę przeprowadzania procedury aktualizacji wyceny: - pierwotna ocena zdolności nabytego przedsiębiorstwa do przynoszenia korzyści ekonomicznych zmieni się na skutek rewizji potencjału jednostki pod względem jej pozycji na rynku, renomy, czy też w wyniku kryzysu, zastoju w branży; - utrata wartości posiadanych przez jednostkę praw nastąpi na skutek wygaśnięcia koncesji, wcześniejszego zaprzestania użytkowania licencji, zmiany technologii; - nowa technologia powstała w wyniku zakończonych przez jednostkę prac rozwojowych nie będzie używana do produkcji w takim zakresie jak zakładano w momencie ujęcia jej w księgach. Jeżeli jednostka stwierdzi, że na dzień bilansowy nie występuje żadna z przesłanek wskazujących na potrzebę przeprowadzania procedury aktualizacji wyceny aktywów, to wycenia aktywa w ich wartości netto wynikających z ksiąg rachunkowych. Jeżeli natomiast okaże się, że występuje przynajmniej jedna z okoliczności, to należy przeprowadzić dalsze etapy procedury. ETAP II Ustalenie, w przypadku składników aktywów istnieje duże prawdopodobieństwo, że utraciły zdolność przynoszenia korzyści ekonomicznych oraz zidentyfikowanie, które aktywa wypracowują korzyści ekonomiczne pojedynczo. Jednostka identyfikuje obiekty oceny utraty wartości, czyli składniki aktywów, które mogą być wrażliwe na okoliczności wymienione w pierwszym etapie procedury. Ustalenie, co do których składników aktywów istnieje duże prawdopodobieństwo, że utraciły zdolność przynoszenia korzyści ekonomicznych jednostce, wymaga profesjonalnego osądu oraz znajomości specyfiki spółki i planów związanych z wykorzystaniem poszczególnych składników aktywów. Spośród zidentyfikowanych aktywów jednostka najpierw wyodrębnia takie składniki aktywów, które posiadają w znacznym stopniu zdolność do samodzielnego wypracowywania korzyści ekonomicznych. W przypadku wartości niematerialnych i prawnych oraz środków trwałych jednostka może wyodrębnić grupę aktywów jako samodzielny obiekt wypracowujący korzyści ekonomiczne pojedynczo pod warunkiem, że składnik danego rodzaju aktywów: jest wykorzystywany w takich samych (i na takich samych) warunkach, pełni identyczne funkcje gospodarcze, które można uznać za wykonywane niezależnie od wykorzystywania innych aktywów jednostki, ma zbliżony okres ekonomicznego życia w jednostce i jest amortyzowany przy zastosowaniu takiej samej metody i stawki, jest tak samo wrażliwy jak inne składniki tej grupy na rodzaje ryzyka związane z wykorzystywaniem takich aktywów. ETAP III Zidentyfikowanie, które aktywa wypracowują korzyści ekonomiczne grupowo i ustalenie, co do których z nich istnieje duże prawdopodobieństwo, że utraciły zdolność przynoszenia korzyści ekonomicznych. Wyodrębnienie ośrodków wypracowujących korzyści ekonomiczne. Jednostka analizuje, które aktywa wypracowują korzyści ekonomiczne grupowo i są wrażliwe na skutki okoliczności wymienionych w pierwszym etapie procedury. Ustalanie aktywów generujących korzyści grupowo jest bardziej skomplikowane niż tych generujących je pojedynczo. Składa się ono z kilku etapów: - ustalenie ośrodka wypracowującego korzyści ekonomiczne, - ustalenie aktywów wspólnych, - ustalenie wartości firmy przypadającej na ośrodek, - ustalenie grupowego obiektu utraty wartości. Ośrodek to najmniejszy możliwy do zidentyfikowania zespół aktywów, które wypracowują korzyści ekonomiczne grupowo, w znacznym stopniu niezależnie od innych ośrodków lub innych aktywów wypracowujących korzyści ekonomiczne pojedynczo. Ośrodek nie powinien być większy niż jeden segment działalności jednostki, np. branżowy lub geograficzny. Zdolność do grupowego przynoszenia jednostce korzyści ekonomicznych zachodzi, gdy warunkiem czerpania korzyści z użytkowania, utrzymywania lub zbycia pojedynczego składnika aktywów jest jego wykorzystanie wraz z innym składnikiem aktywów.?Aktywa wspólne to takie aktywa, które służą w różnym stopniu kilku ośrodkom, np. wielofunkcyjne budynki wraz z ich wyposażeniem, place, magazyny, które same nie mają zdolności do niezależnego od innych aktywów wypracowywania korzyści ekonomicznych, a ich praca wspomaga działanie jednocześnie kilku obiektów oceny utraty wartości. Do ustalenia aktywów wspólnych niezbędne może być ustalenie także tych ośrodków wypracowujących korzyści, dla których nie występuje konieczność ustalenia utraty wartości. Wartość firmy (związana z nabyciem przez spółkę innego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części) uzyskuje zdolność do wypracowywania korzyści ekonomicznych dopiero w połączeniu z zasobami, z którymi się wiąże. Jednostka przyporządkowuje ją do tych ośrodków, od których oczekuje, że przyniosą korzyści ekonomiczne dzięki połączeniu jednostek. Przyporządkowanie wartości firmy do ośrodków w dużej mierze zależy od poziomu nadzoru tej kategorii przez zarząd jednostki. Gdy wartość firmy przynosi korzyści ekonomiczne dla kilku ośrodków, a jej wpływ na korzyści jednego z nich nie może być określony bez ustalenia wpływu na korzyści przynoszone przez inny, to wartość firmy ustala się dla ośrodka wyższego szczebla, to znaczy takiego, który obejmuje kilka ośrodków. Jeżeli w wyniku przeprowadzonego testu utraty wartości dojdzie do konieczności dokonania odpisu aktualizującego, to w pierwszej kolejności pomniejszy on wartość firmy tego właśnie ośrodka wyższego szczebla. Jeśli w danym okresie sprawozdawczym jednostka zbyła lub zlikwidowała część działalności ośrodka, do którego przyporządkowano wartość firmy, to wartość firmy dotyczącą części nadal działającej ustala się proporcjonalnie do wynikającego z ksiąg rachunkowych udziału wartości części ośrodka nadal działającego w wartości ośrodka przed zmianami. Część wartości firmy, która dotyczy zbytej lub likwidowanej działalności ośrodka, obciąża wynik zbycia lub likwidacji aktywów objętych danym obiektem. Do aktywów należy przyporządkować ponadto związane z nimi zobowiązania lub rezerwy, jeżeli mają one wpływ na wysokość możliwych do uzyskania w przyszłości korzyści ekonomicznych, a także przychody przyszłych okresów, jeżeli dotyczą wartości niematerialnych lub środków trwałych uzyskanych nieodpłatnie, w tym także w drodze darowizn. ETAP IV Ocena czy nastąpiła utrata wartości. Ustalenie: księgowej wartości aktywów, przyszłych korzyści ekonomicznych i ewentualnego odpisu aktualizującego. Wyodrębnionym w poprzednich etapach obiektom oceny utraty wartości jednostka przyporządkowuje – na podstawie profesjonalnego osądu – wynikającą z ksiąg rachunkowych wartość aktywów wchodzących w ich skład, a także ustala wartość przyszłych korzyści ekonomicznych, które spodziewa się uzyskać z danych obiektów. W wyniku porównania obu wartości, w miarę potrzeby, określa się wysokość odpisu aktualizującego dla aktywów, które składają się na rozpatrywany obiekt oceny utraty wartości. Ustalenie części wartości aktywów wspólnych dla kilku ośrodków przypadającej na dany ośrodek wymaga zastosowania odpowiedniego klucza uwzględniającego ekonomiczną rolę aktywów użytkowanych wspólnie. Takim kluczem może być np. powierzchnia lub czas wykorzystywania przez różne ośrodki. Klucz pozwalający na rozsądne rozliczenie wartości firmy na poszczególne ośrodki wymaga rozpatrzenia wszystkich czynników i wykorzystania wyników analiz przeprowadzonych przy nabyciu przez jednostkę aktywów netto związanych z powstałą wartością firmy. Klucz ma odzwierciedlać oczekiwane rezultaty pracy i funkcji ośrodków, których wartość firmy dotyczy. Przykład Dla ośrodków, które wypracowują korzyści ekonomiczne głównie dzięki pracy zatrudnionych w nich ludzi, kluczem może być liczba pracowników wykorzystujących dane aktywa tworzące ośrodki. Przyszłe korzyści ekonomiczne obiektu Po ustaleniu wartości księgowej obiektu i oceny utraty wartości, jednostka ustala wartość przyszłych korzyści ekonomicznych. Wartość przyszłych korzyści ekonomicznych odpowiada wartości handlowej (cenie sprzedaży netto lub w przypadku jej braku –wartości godziwej) lub wartości użytkowej (wartości zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto z obiektu ustalonej przy założeniu dalszego jego wykorzystywania) w zależności od tego, która z tych wartości jest wyższa. Jednostka nie jest zobowiązana do liczenia obu tych wartości. Wystarczy, że ustali tę, co do której oczekuje, że będzie wyższa od wartości wynikającej z ksiąg rachunkowych. Wartość handlowa... Wartość handlowa ma wykazać zdolność danego obiektu do przynoszenia korzyści ekonomicznych jednostce w przypadku, gdyby doszło do jego zbycia. Ustalając wartość handlową jednostka może posługiwać się zawartymi w przeszłości umowami sprzedaży, pod warunkiem, że dotyczą one podobnych aktywów, były zawarte w nieodległym czasie i nie dotyczą nietypowej sytuacji. Jeżeli jednostka nie posiada takich umów, to może wykorzystać bieżąco oferowaną cenę zakupu obiektu podobnego do rozpatrywanego lub cenę ostatnio przeprowadzonej podobnej transakcji. Przy braku i takich informacji jednostka może także przyjąć wartość wynikającą z wiarygodnych informacji o transakcji dotyczącej aktywów podobnych do rozpatrywanego obiektu, przeprowadzanej na warunkach rynkowych, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi stronami. Do określenia wartości handlowej jednostka może wykorzystać cenę sprzedaży netto lub wartość godziwą. Wartość godziwą musi przy tym pomniejszyć o ewentualne zobowiązania i rezerwy przyporządkowane do danego obiektu oraz koszty związane ze zbyciem tego obiektu, np. koszty usług prawniczych, opłat skarbowych, doprowadzenia ośrodka do stanu umożliwiającego jego sprzedaż. Należy pamiętać, aby nie zaliczać tu kosztów związanych ze zwolnieniami pracowników w przypadku zbycia rozpatrywanego obiektu, a także kosztów reorganizacji działalności i innych spowodowanych ograniczeniem działalności na skutek zbycia. ... i użytkowa Wartość użytkowa jest odzwierciedleniem zdolności danego obiektu do przynoszenia korzyści ekonomicznych jednostce w przypadku, gdyby był on nadal wykorzystywany lub utrzymywany w jednostce zgodnie z planowanymi dla niego zadaniami gospodarczymi. Do jej wyznaczenia ustala się prognozowane przepływy pieniężne netto, których uzyskania jednostka może oczekiwać dzięki użytkowaniu obiektu oraz zbyciu po zakończeniu jego użytkowania. Prognozowanie jest obarczone znacznym subiektywizmem przewidywań co do przyszłych działań jednostki. Przeprowadza się je (w zależności od wiarygodności szacunków) zwykle maksymalnie na okres pięcioletni. Aby prognoza była wiarygodna, należy: - stosować informacje pochodzące z zewnętrznych źródeł na temat całokształtu warunków gospodarczych dotyczących jednostki – zarówno aktualnych, jak i tych, które wystąpią w dalszym okresie użytkowania rozpatrywanego obiektu, - opierać się na aktualnym planie działalności zaakceptowanym przez kierownictwo jednostki, - uwzględnić wszelkie szacunkowe wpływy i wydatki środków pieniężnych, których jednostka może spodziewać się z restrukturyzacji, do której się zobowiązała lub już poniesione wydatki, związane z ulepszeniem wyników uzyskiwanych dzięki użytkowaniu rozpatrywanego obiektu przez jednostkę. Po oszacowaniu przyszłych przepływów pieniężnych netto jednostka sprowadza je do wartości bieżącej za pomocą stopy dyskontowej odzwierciedlającej bieżącą rynkową ocenę wartości pieniądza w czasie. Ustalenie odpisu aktualizującego Jednostka porównuje ustaloną wartość przyszłych korzyści ekonomicznych z danego obiektu z jego wartością wynikającą z ksiąg rachunkowych. Jeżeli okaże się, że wartość przyszłych korzyści ekonomicznych jest niższa, to uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego wycenę aktywów spowodowanego utratą wartości. Gdy wartość księgowa jest niższa od wartości przyszłych korzyści ekonomicznych, to potrzeba aktualizacji nie zachodzi. Wielkość odpisu aktualizującego wycenę aktywów to różnica między wyższą, wynikającą z ksiąg rachunkowych wartością obiektu oceny utraty wartości a niższą jego wartością odzyskiwalną (przyszłych korzyści ekonomicznych). odpis aktualizujący = wartość księgowa netto – wartość przyszłych korzyści ekonomicznych W przypadku aktywów objętych grupowym obiektem oceny utraty wartości odpis aktualizujący rozlicza się między poszczególne aktywa wchodzące w skład tego obiektu, w proporcji do ich dotychczasowej wartości netto, wynikającej z ksiąg rachunkowych na dzień bilansowy. Odpisy te pomniejszają dotychczasową wartość poszczególnych składników aktywów. Uwaga! Gdy do danego obiektu oceny utraty wartości jest przyporządkowana wartość firmy, to odpis aktualizujący zmniejsza w pierwszej kolejności wartość firmy. Odpis aktualizujący dokonywany jest w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych jednostki. Ostatnim etapem procedury jest wyznaczenie wartości handlowej dla pojedynczych składników aktywów objętych grupowym odpisem z tytułu trwałej utraty wartości i sprawdzenie, czy nie jest ona wyższa niż jego skorygowana wartość wynikająca z odpisu. Jeżeli odpis aktualizujący powoduje, że wartość handlowa pojedynczego składnika aktywów jest wyższa od jego wartości skorygowanej, to odpisem aktualizującym dotyczącym tego składnika aktywów koryguje się wartość pozostałych objętych obiektem aktywów. Zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości Finansowej (MSSF) częstotliwość przeprowadzania testów nie jest warunkowana podsumowywaniem roku, lecz istniejącymi przesłankami. Pomocny w odpowiedzi na pytanie, jak często przeprowadzać takie testy i kiedy dokonywać odpisów, może być Międzynarodowy Standard Rachunkowości numer 36 – utrata wartości aktywów (dalej MSR 36). MSR 36 ma zastosowanie do wszystkich aktywów z wyjątkiem aktywów regulowanych przez inne właściwe dla nich standardy. Standard ten nie reguluje przykładowo zapasów, aktywów powstających w wyniku realizacji umowy o usługę budowlaną, aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego, aktywów z tytułu świadczeń pracowniczych, nieruchomości inwestycyjnych oraz aktywów biologicznych. Jak ustalić wartość odzyskiwalną Celem tego standardu jest uregulowanie procedur, jakie jednostki gospodarcze powinny stosować w celu zapewnienia, że składniki ich aktywów są wykazywane w wartościach nieprzekraczających ich wartości odzyskiwalnej. Ta ostatnia definiowana jest jako wyższa z dwóch wartości – tej, którą można uzyskać na drodze jego użytkowania (mierzonej wartością bieżącą przyszłych przepływów pieniężnych, jakie oczekuje się, że ten składnik wygeneruje), oraz oczekiwanej ceny sprzedaży pomniejszonej o koszty sprzedaży. Jeśli wartość bilansowa składnika przekroczyła tę wartość, uznaje się, że dany składnik aktywów wartość utracił, co oznacza, że jednostka powinna ująć w księgach odpis aktualizujący. Jak zastosować teorię w praktyce Pierwszym krokiem analizy utraty wartości jest wyszczególnienie z posiadanego majątku trwałego aktywów o określonym i nieokreślonym okresie użytkowania. Aktywa o nieokreślonym okresie użytkowania powinny być testowane corocznie bez względu na to, czy istnieją przesłanki wskazujące na możliwość wystąpienia utraty ich wartości. Typowymi aktywami o nieokreślonym okresie użytkowania są niektóre z wartości niematerialnych i prawnych oraz wartość firmy. Dla pozostałych aktywów trwałych, to jest aktywów o określonym okresie użytkowania, przeprowadzamy testy na trwałą utratę wartości jedynie w przypadku wystąpienia przesłanek wskazujących na taką utratę wartości. Jeśli chodzi o przesłanki, to istnieją dwie grupy okoliczności, które potencjalnie mogą wskazywać na istnienie utraty wartości, a mianowicie przesłanki pochodzące z zewnętrznych oraz z wewnętrznych źródeł informacji. Okoliczności pochodzące z zewnętrznych źródeł to utrata wartości rynkowej danego składnika lub grupy aktywów, nadchodzące zmiany o charakterze technologicznym, rynkowym, prawnym lub gospodarczym itp. Do przesłanek pochodzących z wewnętrznych informacji należą natomiast istnienie dowodów, że nastąpiła utrata przydatności danego składnika aktywów lub jego fizyczne zniszczenie, zachodzące niekorzystne zmiany co do możliwości zakresu lub sposobu użytkowania danego składnika aktywów lub grupy aktywów, lub też sytuacja, gdy jednostka spodziewa się spadku ekonomicznych wyników uzyskiwanych z poszczególnych aktywów. W przypadku, kiedy wystąpi chociaż jedna z wyżej wymienionych okoliczności (katalog przesłanek jest otwarty, może być on różny dla poszczególnych jednostek), należy przeprowadzić test. Dokonanie odpisów aktualizujących nie wiąże się z rezygnacją z części lub całości działalności, a jedynie z „urealnieniem" wartości majątku do?poziomu zgodnego z jego możliwościami przynoszenia korzyści ekonomicznych. W praktyce z odpisem mamy do czynienia najczęściej w przypadku stwierdzenia występowania okoliczności w stosunku do pojedynczego elementu aktywów trwałych. Jeśli jednak przesłanka dotyczy grupy aktywów trwałych, spółki powinny przeprowadzić test na utratę wartości całej grupy aktywów. Czy konieczne jest dokonywanie odpisów aktualizujących? Odpisy aktualizacyjne, poza przypadkami, kiedy dotyczą pojedynczych aktywów trwałych, najczęściej budzą spore wątpliwości lub nawet sprzeciw organów zarządzających oraz samych właścicieli spółek. O ile dokonanie odpisu pojedynczego składnika aktywów trwałych jest dla wszystkich zrozumiałe i trudno jest wyobrazić sobie sytuację, by nieużytkowany środek trwały lub środek, który utracił swoje ekonomiczne właściwości, nie został odpisany, o tyle odpis grupy aktywów, a nawet sam test na trwałą utratę wartości jest traktowany po macoszemu. Dlaczego tak jest? Otóż zarządzający boją się reakcji odbiorców sprawozdania finansowego na dokonanie takich odpisów. Wydaje im się, że rozpoznanie odpisów aktualizujących grupy środków trwałych lub wartości firmy świadczy o błędach zarządczych w postaci nietrafionych decyzji polegających na zakupie nieprzydatnego parku maszynowego lub zainwestowaniu środków pieniężnych w aktywa, które nie dadzą w przyszłości zamierzonego zwrotu. Nic bardziej mylnego – wszyscy musimy pamiętać o tym, że zmienia się środowisko, w którym prowadzona jest działalność przez poszczególne podmioty gospodarcze, co sprawia, że podjęte w przeszłości decyzje mogą stracić na swojej ekonomicznej atrakcyjności. Niedokonanie odpisów aktualizujących w przypadku, kiedy mamy okoliczności na to wskazujące, powoduje, że podmiot gospodarczy nie jest w stanie odciąć się od niekorzystnych wyników i ciągnie z sobą balast w postaci aktywów niegenerujących wystarczających korzyści ekonomicznych. Dla zobrazowania tej sytuacji wyobraźmy sobie, że mamy spółkę o dość prostej strukturze, gdzie funkcjonują dwie linie produkcyjne – jedna produkująca ciasta oraz druga pieczywo – i ze względu na odmienne parametry wytwarzania takich produktów nie wykorzystuje się do ich celów majątku wspólnego. Ze względu na zmieniające się trendy mody, obserwuje się spadek zapotrzebowania na wyroby ciastkarskie, dodatkowo popyt na te wyroby spadł z uwagi na pogorszenie się ogólnej sytuacji gospodarczej. Przychody z wyrobów cukierniczych w ostatnich trzech latach generowały ujemne wyniki finansowe i planuje się, że w kolejnych pięciu latach wyniki te będą dalej się obniżać i średnio spółka osiągnie na tej działalności około 500 tys. straty rocznie. Zyski z produkcji pieczywa utrzymują się natomiast na stabilnym poziomie z niewielką tendencją wzrostową. Szacuje się, że zyski z produkcji pieczywa będą się utrzymywać na poziomie około 600 tys. rocznie. Patrząc na przedsiębiorstwo jako całość odbieramy je jako biznes generujący zyski na poziomie około 100 tys. rocznie, czyli jako biznes średnio atrakcyjny z punktu?widzenia inwestorów i banków. W przypadku?dokonania testu na utratę wartości prawdopodobnie zaistniałaby konieczność odpisania całości lub części aktywów związanych z wyrobami ciastkarskimi. Wynik w okresie sprawozdawczym, w którym dokonano by takiego odpisu, byłby dużo niższy – w zależności od wartości testowanych aktywów. W kolejnym okresie sprawozdawczym pozwoliłby jednak spółce wygenerować zyski na dużo większym poziomie, gdyż strata z działalności ciastkarskiej nie obniżałaby zysku z działalności piekarniczej. Większa atrakcyjność w oczach inwestorów Dokonanie odpisów aktualizujących nie wiąże się z zamknięciem części lub całości działalności, a jedynie z „urealnieniem" wartości majątku do poziomu zgodnego z jego możliwościami generowania korzyści ekonomicznych. Najważniejsze jest jednak zaplanowanie przyszłych przepływów, jakie aktywa trwałe będą generować w przyszłości. Tylko prawidłowa ocena takich możliwości pozwala na uzasadnione dokonanie odpisów. Test na trwałą utratę wartości jest jednym z rodzajów szacunków, co oznacza, że może on być zmieniany w okresach kolejnych, kiedy szacunki te również ulegają zmianie. Powinien być on jednakże wolny od błędów. Dokonywanie odpisów aktualizujących jest niezbędne przy prowadzeniu działalności gospodarczej, pozwala „odciąć się" jednorazowo od aktywności, której planowane w przyszłości wyniki będą w niekorzystny sposób wpływać na całość prowadzonego biznesu. To sprawi, że przedsiębiorstwo może się stać o wiele bardziej atrakcyjne z punktu widzenia potencjalnych inwestorów. Test na utratę wartości polega na porównaniu wartości bilansowej wybranego elementu aktywów z wartością tzw. odzyskiwalną tego elementu. Obowiązek przeprowadzenia testu na utratę wartości wynika z Międzynarodowego Standardu Rachunkowości 36. Jednostka przeprowadza test na utratę wartości aktywów, zgodnie z procedurami przedstawionymi w standardzie, aby zapewnić, że posiadane przez Jednostkę aktywa są wykazywane w wartości nieprzekraczającej ich wartości odzyskiwalnej. Standard określa również, kiedy jednostka powinna odwrócić odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości oraz wprowadza obowiązek ujawniania pewnych informacji. Przesłanki świadczące o utracie wartości aktywów Stwierdzenie, czy nastąpiła utrata wartości poszczególnych aktywów, jest możliwe, w sytuacji wystąpienia przesłanek mogących świadczyć o różnicach pomiędzy wartością księgową a odzyskiwalną aktywa jednostki. MSR 36 wyróżnia dwa źródła powstania przesłanek świadczących o utracie wartości aktywów – zewnętrzne i wewnętrzne, które zostało szczegółowo wymienione w standardzie, ale należy zaznaczyć, iż katalog ten nie jest zamknięty. Ponadto warto wskazać, iż samo przypuszczenie przez kierownictwo jednostki, iż mogła nastąpić utrata wartości poszczególnego aktywa jednostki powinno skutkować przeprowadzeniem testu na utratę wartości. Definicja wartości odzyskiwanej MSR 36 nie przywołuje bezpośredniej definicji pojęcia „utraty wartości”, jednak dla celów porównawczych z wartością księgową danego aktywa jednostki w MSR uregulowano pojęcie „wartości odzyskiwalnej”. Zgodnie z Międzynarodowym Standardem Rachunkowości 36 wartość odzyskiwalną stanowi kwota wyższa z: wartości godziwej (minus koszty) doprowadzenia do sprzedaży lub wartości użytkowej. Wartość godziwa (z uwzględnieniem pomniejszenia o koszty) doprowadzenia do sprzedaży definiowana jest jako wartość (kwota), jaką można by uzyskać ze sprzedaży składnika na warunkach rynkowych. Najlepszym źródłem ustalania wartości godziwej (minus koszty) doprowadzenia do zbycia wybranego elementu aktywów jest umowa sprzedaży (musi być na warunkach rynkowych), pomiędzy stronami transakcji, które są zainteresowane i posiadają odpowiednią ilość informacji. Jednym z warunków sprzedaży jest uwzględnienie kosztów krańcowych, które mogą być związane z czynnościami zbycia danego elementu aktywów. Przy braku ważnej umowy sprzedaży, w sytuacji kiedy dany składnik aktywów znajduje się w obrocie na aktywnym rynku, za jego wartość godziwą pomniejszoną o koszty doprowadzenia do sprzedaży przyjmuje się cenę rynkową składnika aktywów obniżoną o koszty jego zbycia. Przy braku zarówno ważnej umowy sprzedaży, jak i aktywnego rynku na dany składnik aktywów, określenie wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży opiera się na możliwie najbardziej wiarygodnych informacjach, którymi jednostka dysponuje na dzień bilansowy. Z kolei wartość użytkowa odzwierciedla wartość z dalszego użytkowania składnika – i jest to suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto w przyszłości, które są oczekiwane z dalszego wykorzystania danej pozycji. Oszacowanie wartości użytkowej składnika aktywów wymaga szacunku wspomnianych (przyszłych) wpływów i wypływów pieniężnych pochodzących z dalszego użytkowania składnika aktywów oraz z tytułu jego ostatecznego zbycia oraz odpowiedniego zdyskontowania tych przyszłych przepływów pieniężnych. Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości Jeżeli wartość odzyskiwalna składnika aktywów jest niższa od jego wartości bilansowej, wówczas przeprowadzony test stwierdza utratę wartości aktywa. W tej sytuacji Jednostka powinna niezwłocznie od momentu rozpoznania utraty wartości sporządzić odpis aktualizujący poprzez korektę aktywów do poziomu wyznaczonej wartości odzyskiwalnej. Więcej informacji na temat testów znaleźć można na stronie: Nawigacja wpisu

test na utratę wartości aktywów